Khám phá nét độc đáo của ngày Tết ở Nhật Bản

1. Tết ở Nhật Bản diễn ra vào ngày nào?

Khác với Việt Nam và các nước khu vực châu Á, Nhật Bản đón Tết theo dương lịch như các nước Châu Âu. 

Nhật Bản đón Tết theo dương lịch

Nhật Bản là cường quốc công nghiệp phát triển đứng thứ 3 trên thế giới, là nước châu Á đầu tiên đã mở cửa du nhập văn hoá, văn minh phương Tây ngay từ năm 1868 với công cuộc cải cách Duy Tân mang tên Thiên hoàng Minh Trị. Do đó, người Nhật từ lâu đã không đón Tết Nguyên Đán theo thời gian âm lịch như Việt Nam, Trung Quốc và một số nước châu Á khác. 

2. Lịch nghỉ Tết truyền thống ở Nhật Bản

Hầu hết các công ty ở Nhật Bản nghỉ Tết từ ngày 30 tết đến hết ngày 3 tháng 1. Các công ty bắt đầu làm việc từ ngày mùng 4 nhưng không khí tết nhiều khi còn kéo dài đến tận ngày Lễ thành niên 15-1 dành cho những thanh niên nam nữ tròn 20 tuổi.

3. Phong tục ngày Tết ở Nhật Bản

Mặc dù cuộc sống ngày càng hiện đại và các lễ hội được điều chỉnh theo Dương lịch, nhưng người Nhật vẫn giữ được những phong tục truyền thống lâu đời.

Tổng vệ sinh trước tết - Osouji

Theo quan niệm của người Nhật Bản, vào những ngày tết, nhà cửa phải được vệ sinh sạch sẽ để chào đón các vị thần năm mới đến nhà.

Ngày xưa, người Nhật thường bắt đầu đợt tổng vệ sinh vào ngày 13/12, ngày này được gọi là ngày “Susuharai”, tuy nhiên gần đây có nhiều gia đình đợi đến gần ngày 31 mới lên kế hoạch dọn dẹp.

Những ngày cuối năm là thời gian dọn dẹp nhà cửa chuẩn bị đón tết

Hiện nay, các Thần điện, chùa chiền vẫn tổ chức các buổi lễ Susuharai linh thiêng vào ngày 13/12.

Trang trí đón năm mới
Treo Shimenawa trước cửa

Người Nhật Bản thường treo Shimenwa trước cửa nhà nhằm xua đuổi ma quỷ để đón nhiều may mắn và đón các vị thần ghé thăm. Cách trang trí Shimenawa với nhiều màu sắc rực rỡ, ấm cúng là biểu tượng cho vẻ đẹp bình yên, những điều tốt đẹp trong cuộc sống. 

Hình ảnh Shimenawa được treo trước cửa nhà là hình ảnh quen thuộc thường thấy ở mỗi gia đình Nhật Bản mỗi dịp Tết đến xuân về.

Người Nhật treo Shimenwa trước cửa nhà nhằm xua đuổi ma quỷ để đón may mắn trong năm mới

Đặt Kadomatsu ở hai bên cửa

Kadomatsu nhìn giống chậu cây cảnh, được làm bằng 3 ống tre tươi và cành thông được xếp theo số lẻ với ý nghĩa là hạnh phúc đong đầy, không thể chia hết được. Cây thông cây thông là biểu tượng của sự vĩnh hằng, trường cửu, còn cây tre là sự dẻo dai, trưởng thành, đem đến may mắn cho gia chủ.

Đặt Wakazari trong bếp

Thắp hương cúng tổ tiên và các vị thần

Giống như Việt Nam, người Nhật Bản cũng cúng tổ tiên, các vị thần vào đêm giao thừa. Để tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên, các vị thần linh, người Nhật dâng cúng các loại bánh Dầy, bánh Tokonoma lên bàn thờ. Và đặc biệt là khi ăn họ dùng đũa được làm nhọn 2 đầu bởi họ tâm niệm là lúc này các vị thần và mọi người sẽ dùng bữa với nhau.

>> Chào đón năm mới với những câu chúc mừng năm mới bằng tiếng Nhật

Lì xì đầu năm mới

Với quan niệm “xởi lởi trời cho”, “kính lão đắc thọ”, người Nhật Bản thường mừng tuổi đầu năm cho các em bé và người già.

Vào dịp đầu năm, các em bé sẽ được nhận những chiếc phong bao lì xì xinh xắn trong đó có tiền, số tiền này sẽ cất đi, dùng dần cho việc học tập và mua những thứ quà xinh xắn dùng trong năm. Người già thì dùng tiền đó như một khoản tích lũy, phòng những lúc sức khỏe không tốt.

Những phong bao lì xì đầu năm là món quà rất ý nghĩa trong dịp tết.

Chơi những trò chơi dân gian

Đây là hoạt động được nhiều người tham gia và tỏ ra thích thú. Các trò chơi mà người Nhật Bản hay chơi vào dịp năm mới là thả diều Takoage, đánh cầu lông Hanetsuki, chơi quay Komamawashi…

 Người Nhật thả diều Takoage vào dịp tết

Đi chùa vào năm mới

Vào những ngày cuối năm, người Nhật Bản thường chuẩn bị những chiếc thiệp để tri ân, gửi thông điệp yêu thương tới những người thân xung quanh mình. Tùy vào mục đích sử dụng, tùy vào đối tượng sẽ tặng mà những chiếc thiệp đó sẽ trang trọng, dễ thương, nhiều màu sắc hay nhã nhặn…Những tấm thiệp sẽ được gửi tặng vào ngày mùng 1, và rất được người nhận nâng niu, trân quý.

Những chiếc thiệp được tặng vào dịp Tết là một món quà mang ý nghĩa tinh thần lớn

Ăn mỳ, đi lễ trong đêm tất niên

Vào đêm tất niên (Oomisoka) - ngày cuối cùng của năm cũ, sau khi dọn dẹp và trang trí nhà cửa xong, người Nhật sẽ ăn một bữa tối hoành tráng nhất trong năm vào khoảng 10h hay 11h đêm tại nhà, mọi người quây quần, cùng nhau ăn mỳ Toshikoshi-Soba.

Người Nhật quan niệm rằng, những sợi mỳ dài có ý nghĩa “chuyển giao từ năm cũ sang năm mới” – ý nghĩa của từ Toshikoshi. Cũng có địa phương cho rằng sợi mỳ dài của Toshikoshi-Soba tượng trưng cho tuổi thọ và may mắn kéo dài trong năm mới.

Sợi mỳ dài của Toshikoshi-Soba tượng trưng cho tuổi thọ và may mắn kéo dài 

Kết thúc bữa cơm tất niên, gần thời điểm giao thừa, rất nhiều người đổ về các đền điện hay chùa chiền gần nhà để thực hiện nghi lễ Ninenmairi. Các đền thờ Shinto chuẩn bị amazake (một loại rượu truyền thống nhẹ, có vị ngọt) để phát cho các đám đông vào lúc nửa đêm. Lúc này, chuông lớn ở các chùa trên toàn nước Nhật thi nhau vang lên. Âm thanh sâu và trầm của tiếng chuông vang đi hàng vạn dặm qua bầu không khí đêm khô và lạnh, thông báo năm cũ đã kết thúc và chào mừng năm mới.

Người Nhật thường đi chùa đi chùa vào thời điểm gần giao thừa để cầu năm mới an khang, thịnh vượng

Sau khi lễ chùa, cầu mong thần phù hộ cho năm mới vô sự, an khang, trước khi về người ta thường rút quẻ (Omikuji). Người Nhật có tập quán khi rút được quẻ lành thì mang về, nếu rút phải quẻ dữ thì buộc lên cành cây như một lời hứa với vị thần rằng sẽ cố gắng hành động theo lời khuyên của thần.

Đón mừng năm mới

Vào sáng ngày đầu tiên của năm mới (1/1), các gia đình đều làm lễ đón mừng năm mới. Đầu tiên là rượu mừng năm mới trừ tà trong năm đó và để kéo dài tuổi thọ, tiếp đến là món canh bánh dày Ozoni và món canh này sử dụng tất cả các nguyên liệu củ cải, khoai và bánh dày (omochi)… những thứ được bày cúng trên bàn thờ tổ tiên trong đêm giao thừa.

>> Người Nhật Bản đón chào năm mới tại Hà Nội bằng lễ hội giã bánh Mochi

Người Nhật ăn gì vào ngày Tết cổ truyền

Sushi

Sushi và sashimi là 2 món ăn đặc trưng của ẩm thực Nhật Bản và được nhiều người yêu thích. Chính vì vậy đây là món ăn không thể thiếu vào mỗi dịp lễ tết của người Nhật Bản

Xem ngay >> Cách làm món Sushi cuộn nấm Nhật Bản

Bánh Kagamimochi

Đây là món bánh không thể thiếu trong dịp đầu năm mới của người Nhật, đây là món ăn có ý nghĩa rất lớn trong ngày Tết thể hiện sự kính trọng đối với đấng thần linh. Người Nhật ăn bánh là để cầu chúc một năm mới may mắn và sức khỏe tốt.

Bánh Ozoni