Khám phá Hoa đạo - Nghệ thuật cắm hoa đặc sắc tại Nhật Bản

1. Hoa đạo là gì?

Hoa đạo - "Kadō" (華道) với ý nghĩa là con đường của hoa (hana no michi) hay còn gọi là Hoa đạo (生け花) trong tiếng Nhật là từ được ghép bởi 生け (ike- sống) và 花 (hana - hoa). Thường được dịch là "cắm hoa theo kiểu Nhật", hay nói một cách văn vẻ thì đó là "gìn giữ nét sinh động của hoa" hoặc "gìn giữ tinh túy của thiên nhiên trong một bình hoa".

Nghệ thuật Hoa đạo Nhật Bản

Hoa đạo là một loại hình nghệ thuật thể hiện sự sáng tạo trong những quy tắc cắm hoa nhất định. Cành cây, lá, cỏ, hoa tươi thường được sử dụng và trung tâm vẻ đẹp của bình hoa là sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc với hình dạng tự nhiên, ý nghĩa của bình hoa mà người cắm muốn gửi gắm được ẩn dấu một cách khéo léo. 

2. Nguồn gốc của Hoa đạo

Hoa đạo có nguồn gốc từ nghi lễ dâng hoa cho Đức Phật, rồi phát triển thành một hình thức nghệ thuật đặc biệt từ thế kỷ 15.

Hoa đạo có nguồn gốc từ Phật Giáo

Nghệ thuật cắm hoa tại Nhật ngày càng độc đáo, mới mẻ hơn

3. Ý nghĩa của việc cắm hoa với cuộc sống người Nhật 

Hoa đạo là một hình thức nghệ thuật truyền thống và nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống người dân sứ sở hoa anh đào. Hoa đạo có mặt ở khắp nơi trong tiệc trà, trong những đám cưới, lễ hội, trong phòng khách, phòng ngủ của mọi người.

Mỗi tác phẩm Hoa đạo đều là tâm huyết của người làm ra nó

Đối với mỗi người yêu thích Hoa đạo tại Nhật Bản, đây là một triết lý sống, một vẻ đẹp được kết hợp hài hoà giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên trong quan niệm về thiên, địa, nhân. Hoa đạo là tái tạo lại thiên nhiên bằng cách đem lại cho nó sức sống và sinh khí như nó vốn có trong tự nhiên.

Hoa đạo đã mang lại những nét đẹp văn hoá truyền thống của Nhật Bản nói riêng và văn hoá thế giới nói chung, kết hợp và hòa quyện nó một cách hài hòa.

4. Sự tinh tế trong cách cắm hoa của người Nhật

Nghệ thuật cắm hoa - Hoa đạo tại Nhật Bản chính là sự biểu hiện tình yêu của con người Nhật Bản với thiên nhiên, tư tưởng thiên - nhân hợp nhất là sự hòa đồng tuyệt hảo. Người Nhật nâng niu và hiểu rõ giá trị của thiên nhiên, càng về sau nó lại được coi trọng, đến nỗi gần như trở thành 1 tôn giáo.

Cắm hoa là một nghệ thuật - người cắm hoa là một nghệ sĩ 

Trong nghệ thuật cắm hoa của người Nhật, họ coi trọng vật liệu cắm và cách thức trang trí hay ý nghĩa trên vật dụng cắm, Nguyên tắc là ít dùng loại lá hay hoa đã nở hết tầm cỡ bởi vì hoa lá được cắm vào lúc nở rộ sẽ chón héo tàn.

Sự tinh tế được thể hiện trong loài hoa và cách cắm như thế nào:

Biểu tượng cho quá khứ: Dùng hoa nở hết, trái cây khô hay lá cây khô
Hiện tại: Dùng hoa nở nửa chưng hay lá cây hoàn hảo
Tương lai: Dùng nụ hoa, nụ lá để hứa hẹn sự tăng trưởng sắp tới

Trang trí bình hoa theo trình tự hay quy ước:

Mùa Xuân: cách xếp đặt đầy sức sống với các đường cong biểu hiện sinh lực
Mùa Hạ: Cách xếp đặt tòa ra và tràn đầy
Mùa Thu: Cách xếp đặt mỏng và thưa thới
Mùa Đông: Cách xếp đặt đượm buồn và lắng nghỉ

Mỗi một kiểu cắm hoa đều mang tính cách tượng trưng, mô tả, để phù hợp với hoàn cảnh hay nghi lễ tương ứng sao cho phù hợp ví dụ:

- Ngày lễ, quốc khánh: Cắm hoa theo chuẩn quy định
- Ngày tết đầu năm: Hoa cúc trắng
- Ngày tết búp bê (mồng 3 tháng 3): Hoa Đào
- Ngày tết con trai (mồng 5 tháng 5):Hoa Diên Vĩ 

5. 3 cách cắm "Hoa đạo" đặc sắc nhất tại Nhật Bản 

- Phong Cách Rikka

Rikka là phong cách cắm hoa ra đời sớm nhất và vẫn được phổ biến cho đến ngày nay. Rikka có nghĩa là cắm hoa thẳng đứng, yêu cầu của kiểu cắm hoa này là bình dùng để cắm hoa phải cao và to, hoa cắm trong bình ở tư thế thẳng. Rikka thể hiện vẻ đẹp của tự nhiên.  
- Phong Cách Shoka
 
Shoka là phong cách cắm hoa thông dụng nhất trong Ikebana, kiểu cắm hoa Shoka khá đơn giản nhưng để lột tả hết ý nghĩa của nó thì không phải ai cũng làm được.
Người ta dùng chiều cao của bình hoa làm chuẩn, nhành hoa cao nhất trong bình đại diện cho Thiên, chiều cao của nó bằng 3 lần chiều cao của bình hoa. Nhành hoa thứ 2 đại diện cho Nhân, cao chỉ bằng 2/3 nhành hoa Thiên và cành Địa thấp nhất, chỉ bằng 1/3. Một bình hoa được cắm theo đúng phong cách Shoka phải đáp ứng các quy tắc cân bằng nêu trên.
 
- Phong Cách Jiyuka
   
Một phong cách cắm hoa tự do được phát triển từ những chuyển hướng nghệ thuật trong giai đoạn đầu thế kỷ 20. Jiyuka không bị ràng buộc bởi bất cứ quy tắc truyền thống nào và người thực hiện có thể sử dụng bất kỳ vật liệu nào để tự do sáng tạo theo cá tính của mình.
 
Vì là một phong cách cắm hoa mới phù hợp với thời đại công nghiệp và đô thị hóa nên Jiyuka được người Nhật chào đón nồng nhiệt vào những năm 1920.
   

6. Học cách cắm hoa theo phong cách Nhật Bản thôi nhé.